Een zieke werknemer tijdens de collectieve bedrijfssluiting, hoe zit het met de vakantiedagen?

Met de zomer in aantocht plannen veel werknemers hun vakantie in. Sommige werkgevers kiezen in deze periode voor een vaste, collectieve vakantieperiode waarin het bedrijf gesloten is en werknemers verplicht vakantiedagen moeten opnemen. Dit noemt men een collectieve bedrijfssluiting. In deze blog ga ik in op de vraag wat er gebeurt met de vakantiedagen van een zieke werknemer tijdens een collectieve bedrijfssluiting.

Vaststellen van vakantie

De hoofdregel is dat vakantie wordt vastgesteld op basis van de wensen van de werknemer. Artikel 7:638 lid 2 BW maakt het mogelijk om van de hoofdregel af te wijken: werkgever en werknemer kunnen schriftelijk afspreken dat vakantie in een vooraf bepaalde periode – bijvoorbeeld in de zomer of rond kerst – verplicht moet worden opgenomen.

Voor zieke werknemers gelden afwijkende regels. De hoofdregel daarbij is dat een ziektedag geen vakantiedag is. Er zijn hierop er twee uitzonderingen opgenomen in artikel 7:638 lid 8 BW:

1. In ‘een voorkomend geval’ kunnen schriftelijk afwijkende afspraken met de zieke werknemer worden gemaakt. Dat betekent dat op het moment dat een zieke werknemer met vakantie wil gaan, er kan worden afgesproken dat de vakantiedagen van het wettelijke en het bovenwettelijke deel van het vakantiesaldo worden afgeboekt.
2. Daarnaast kunnen partijen schriftelijk bij individuele of collectieve overeenkomst afspreken dat bepaalde ziektedagen toch als vakantiedagen gelden. Deze mogelijkheid geldt echter alleen voor bovenwettelijke vakantiedagen en mag dus geen betrekking hebben op de wettelijke vakantiedagen (vier keer de overeengekomen arbeidsduur per week).

 
Recente uitspraak

In een recente uitspraak van de rechtbank Zeeland-West-Brabant kwam de vraag aan de orde of een werkgever bij een zieke werknemer vakantiedagen mocht afboeken tijdens de jaarlijks terugkerende collectieve bedrijfssluitingen.

Wat speelde er?

Een werknemer is werkzaam als productiemedewerker en raakt langdurig arbeidsongeschikt. Na twee jaar ziekte beëindigen partijen met wederzijds goedvinden de arbeidsovereenkomst. Daarbij wordt afgesproken dat de werkgever de openstaande vakantiedagen zal uitbetalen. Vervolgens ontstaat er een discussie over het aantal openstaande vakantiedagen.

De werkgever brengt namelijk tijdens de ziekteperiode de jaarlijkse collectieve bedrijfssluitingen, bestaande uit een zomersluiting van drie weken en een sluiting van een week rond de feestdagen, in mindering op het vakantiesaldo van de werknemer. De werknemer is het hier niet mee eens en stapt naar de rechter. Hij stelt dat hij nooit schriftelijk heeft ingestemd met het afboeken van zijn vakantiedagen tijdens zijn ziekte en deze vakantiedagen dus uitbetaald moet krijgen. De werkgever is van mening dat dat niet nodig is omdat de collectieve sluitingen al jarenlang vast onderdeel waren van het bedrijfsbeleid en dat hierover reeds afspraken bestonden voordat de werknemer ziek werd.

Oordeel rechtbank

De rechtbank wijst de vordering van werknemer toe. De rechtbank oordeelt dat nergens uit blijkt dat er een schriftelijke afspraak is gemaakt over de gestelde collectieve bedrijfsvakanties en ziekte. Dat de afspraken over een collectieve bedrijfssluiting volgens de werkgever al van kracht waren voor de ziekte van de werknemer, doet daar niet aan af. Uit de gemaakte afspraken blijkt volgens de rechter namelijk niet dat de collectieve bedrijfssluitingen ook als vakantie gelden tijdens ziekte. De rechter merkte daarbij op dat, zelfs in het geval dat er een overeenkomst was gesloten, deze uitsluitend zou gelden voor de bovenwettelijke vakantiedagen, en niet voor het wettelijke deel (zie tweede bullet point hierboven).

Ook blijkt uit de stellingen van werkgever niet dat, toen de zomersluiting en de kerstsluiting voor de deur stonden, met de werknemer is afgesproken dat er vakantiedagen zouden worden afgeboekt (zie punt 1. hierboven). Nu er geen gebruik is gemaakt van de uitzonderingsmogelijkheden uit artikel 7:638 lid 8 BW gold daarom de hoofdregel: een ziektedag is geen vakantiedag.

Conclusie

Deze uitspraak maakt duidelijk dat een werkgever niet zonder meer vakantiedagen mag afboeken van het vakantiesaldo van een zieke werknemer tijdens een collectieve bedrijfssluiting. Het is daarom verstandig dat werkgevers hierover vooraf duidelijke afspraken maken met hun werknemers. Dit kan op twee manieren: (1) door vlak voor de sluiting met de zieke werknemer expliciet af te spreken dat tijdens de sluitingsperiode wettelijke en/of bovenwettelijke vakantiedagen worden afgeboekt (de zogenoemde afspraak ‘in het voorkomende geval’), of (2) door – via een individuele of collectieve overeenkomst – vast te leggen dat ziektedagen tijdens de collectieve bedrijfssluiting als vakantiedagen worden beschouwd. Let op: optie twee kan uitsluitend betrekking hebben op bovenwettelijke vakantiedagen.

Als dergelijke afspraken ontbreken, dan loopt de werkgever het risico om bij het einde van het dienstverband alsnog extra vakantiedagen te moeten uitbetalen Dit risico is met name aanwezig bij langdurig zieke werknemers, omdat hun vakantiedagen niet vervallen indien de werknemer niet in de gelegenheid is geweest om de vakantiedagen op te nemen.